Uchwała Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt III CZP 100/22

Sąd Najwyższy podjął w dniu 28 października 2022 roku uchwałę w sprawie o sygn. akt III CZP 100/22 w mojej ocenie niekorzystną dla poszkodowanych wprowadzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, w której uchwalił, że:

„Właścicielowi nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania, o której mowa w art. 135 Prawa ochrony środowiska, nie przysługuje odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom zapewnienia w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odpowiedniego klimatu akustycznego, jeżeli koszty te nie zostały poniesione.”

Wcześniej istniała korzystna dla poszkodowanych linia orzecznicza, zgodnie z którą odszkodowanie obejmuje koszty prac związanych z rewitalizacją akustyczną budynku, które zostały już poniesione, ale także tych, które dopiero mają zostać wykonane. Obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje bowiem z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego czy poszkodowany dokonał naprawy rzecz i czy w ogóle zamierza ją naprawić
(por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 lutego 2013 r., I ACa 1156/12, http://orzeczenia.poznan.sa.gov.pl/content/$N/153500000000503_I_ACa_001156_2012_Uz_2013-02-07_001).

Jednakże postanowieniem z dnia 8 marca br. Sąd Okręgowy w Poznaniu, przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne:

„Czy właścicielowi nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego dla lotniska, w razie przekroczenia wskutek ruchu lotniczego dopuszczalnego poziomu hałasu w budynku mieszkalnym znajdującym się na tej nieruchomości, przysługuje na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2021 r., poz. 1973) roszczenie o naprawienie szkody obejmującej nieponiesione koszty zapewnienia w tym budynku klimatu akustycznego zgodnego z obowiązującymi Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej, w braku obowiązku podjęcia przez właściciela działań w tym zakresie w związku z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania?”

a w razie negatywnej odpowiedzi,

„Czy właściciel nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania utworzonego dla lotniska, w razie przekroczenia wskutek ruchu lotniczego dopuszczalnego poziomu hałasu w budynku mieszkalnym znajdującym się na tej nieruchomości, może na podstawie art. 435 § 1 k.c. w zw. z art. 322 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2021 r., poz. 1973) żądać naprawienia szkody obejmującej nieponiesione koszty zapewnienia w tym budynku klimatu akustycznego zgodnego z obowiązującymi Polskimi Normami w dziedzinie akustyki budowlanej?”

Powyższe zagadnienie prawne wyłoniło się podczas rozpoznawania sprawy przeciwko pozwanemu portowi lotniczemu, w której Sąd Rejonowy częściowo uznał zasadność dochodzonego roszczenia i zasądził na rzecz powoda odszkodowanie za uciążliwości akustyczne związane z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania wokół lotniska.

Jak wynikało z akt sprawy, wobec braku możliwości zapewnienia właściwego klimatu akustycznego terenów leżących w pobliżu lotniska Sejmik Województwa podjął uchwałę w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, który zgodnie z ustawą o ochronie środowiska tworzy się w razie niemożliwości zachowania standardów jakości środowiska.

Sąd Okręgowy, przedstawiając Sądowi Najwyższego zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia, wskazał, iż zgodnie z ustaleniami biegłego, w związku z przekraczaniem poziomu hałasu, budynek powoda wymaga dokonania czynności w celu zapewnienia odpowiednich właściwości akustycznych. W sprawie pojawiła się wątpliwość, czy powodowi przysługuje roszczenie o naprawienie szkody obejmujące nieponiesione koszty zapewnienia odpowiedniej akustyki budynku.

Podobne wątpliwości pojawiły się w połączonych do wspólnego rozstrzygnięcia sprawach o sygnaturach III CZP 136/22 i III CZP 138/22.

Finalnie Sąd Najwyższy podjął w dniu 28 października 2022 roku niekorzystną dla poszkodowanych uchwałę w sprawie o sygn. akt III CZP 100/22 o treści:

„Właścicielowi nieruchomości położonej w strefie ograniczonego użytkowania, o której mowa w art. 135 Prawa ochrony środowiska, nie przysługuje odszkodowanie w wysokości odpowiadającej kosztom zapewnienia w budynku znajdującym się na tej nieruchomości odpowiedniego klimatu akustycznego, jeżeli koszty te nie zostały poniesione.”