Skąd się wzięła możliwość dochodzenia odszkodowania od lotniska

Takie pytanie stawia sobie prawie każdy, kto jest zainteresowany dochodzeniem odszkodowania od Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy w Gdańsku.

Zacznijmy od początku.

Kodeks cywilny stanowi, że nikt nie może korzystać ze swojej nieruchomości w taki sposób, aby zakłócało to korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętna miarę:

 

Art. 144 kodeksu cywilnego
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

 

Kodeks cywilny daje również narzędzie do egzekwowania powyższego:

 

Art. 222 § 2 kodeksu cywilnego
Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.

 

Jak się to ma do ruchu lotniczego (i hałasu z nim związanego) generowanego przez porty lotnicze?

W 2001 roku została uchwalona ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.
Przewiduje ona, że jeżeli:
– z przeglądu ekologicznego
– albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko
– albo z analizy porealizacyjnej
wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.

 

Art. 135 ustawy Prawo ochrony środowiska
1. Jeżeli z przeglądu ekologicznego albo z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaganej przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, albo z analizy porealizacyjnej wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.
2. Obszar ograniczonego użytkowania dla przedsięwzięcia mogącego zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, lub dla zakładów, lub innych obiektów, gdzie jest eksploatowana instalacja, która jest kwalifikowana jako takie przedsięwzięcie, tworzy sejmik województwa, w drodze uchwały.
3. Obszar ograniczonego użytkowania dla zakładów lub innych obiektów, niewymienionych w ust. 2, tworzy rada powiatu w drodze uchwały.
3a. Organy, o których mowa w ust. 2 i 3, tworząc obszar ograniczonego użytkowania, określają granice obszaru, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagania techniczne dotyczące budynków oraz sposób korzystania z terenów wynikające z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko lub analizy porealizacyjnej albo przeglądu ekologicznego.
3b. Obszar ograniczonego użytkowania tworzy się na podstawie poświadczonej przez właściwy organ kopii mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie tego obszaru.
4. Jeżeli obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynika z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, przed utworzeniem tego obszaru nie wydaje się pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego oraz nie rozpoczyna się jego użytkowania, gdy pozwolenie na użytkowanie nie jest wymagane, z zastrzeżeniem ust. 5. Obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla określonego zakładu lub innego obiektu stwierdza się w pozwoleniu na budowę.
5. Jeżeli obowiązek utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wynika z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, dla przedsięwzięcia polegającego na budowie lub przebudowie drogi, linii kolejowej lub lotniska użytku publicznego, obszar ograniczonego użytkowania wyznacza się na podstawie analizy porealizacyjnej.
6. Obszar ograniczonego użytkowania tworzy się także dla instalacji wymagających pozwolenia zintegrowanego, innych niż wymienione w ust. 1, dla których pozwolenie na budowę zostało wydane przed dniem 1 października 2001 r., a których użytkowanie rozpoczęło się nie później niż do dnia 30 czerwca 2003 r., jeżeli, pomimo zastosowania najlepszych dostępnych technik, nie mogą być dotrzymane dopuszczalne poziomy hałasu poza terenem zakładu.

 

Na tej podstawie Sejmik Województwa Pomorskiego uchwalił Uchwałę nr 203/XVIII/16 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 29 lutego 2016 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania wokół Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy w Gdańsku.
W uchwale tej określony został OOU (obszar ograniczonego użytkowania) wokół Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy w Gdańsku. W załączniku nr 1 do uchwały znajduje się mapa (graficzne przedstawienie lokalizacji OOU), a w załączniku nr 2 znajduje się wykaz działek, które znajdują się na terenie obszaru ograniczonego użytkowania.

 

Wróćmy znów do ustawy Prawo ochrony środowiska. Przewiduje ona, że w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę.
Szkoda obejmuje m.in. zmniejszenie wartości nieruchomości.
W razie określenia wymagań technicznych dotyczących budynków (wygłuszenie-wyciszenie budynku) szkodą są także koszty, które musiałyby zostać poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki (czyli, jak wskazuje dotychczasowe orzecznictwo sądów, koszty wygłuszenia-wyciszenia budynku oraz koszty montażu klimatyzacji).

 

Art. 129 ustawy Prawo ochrony środowiska
1. Jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części.
2. W związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.
3. Roszczenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, przysługuje również użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, a roszczenie, o którym mowa w ust. 2, także osobie, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości.
4. Z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1-3, można wystąpić w okresie 2 lat od dnia wejścia w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.
5. W sprawach, o których mowa w ust. 1-4, nie stosuje się przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, dotyczących roszczeń z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości.

 

Art. 136 ustawy Prawo ochrony środowiska
1. W razie ograniczenia sposobu korzystania ze środowiska w wyniku ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania właściwymi w sprawach spornych dotyczących wysokości odszkodowania lub wykupu nieruchomości są sądy powszechne.
2. Obowiązany do wypłaty odszkodowania lub wykupu nieruchomości jest ten, którego działalność spowodowała wprowadzenie ograniczeń w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania.
3. W razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie.

 

Właściciel, który przed wejściem w życie rozporządzenia mógł żądać zaniechania immisji (hałasu) przekraczającego standard ochrony środowiska, w wyniku ustanowienia obszaru możliwości takiej zostaje pozbawiony. Szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 Prawa ochrony środowiska jest więc także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z faktu, że właściciel będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje. Tak przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 maja 2012 r., I CSK 509/11 oraz w postanowieniu z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09.

Mówiąc prościej – objęcie obszarem ograniczonego użytkowania oznacza, że zgodne z prawem staje się generowanie ponadnormatywnego hałasu przez ruch lotniczy. Odszkodowanie zaś należy się właścicielowi nieruchomości m.in. za to, że musi znosić ten hałas (właściciel pozbawiony zostaje możliwości dochodzenia przed Sądem ograniczenia hałasu).

 

W Gdańsku obowiązanym do wypłaty odszkodowania jest Port Lotniczy Gdańsk spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Gdańsku.

 

O tym w jaki sposób zgłosić roszczenie o odszkodowanie i ile jest na to czasu opowiem w kolejnych wpisach.

 

Jeśli jesteś pewien (albo tylko przypuszczasz), że Twoja nieruchomość została objęta OOU wokół Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy w Gdańsku to skontaktuj się ze mną. W każdym przypadku bezpłatnie i niezobowiązująco dokonuję wstępnej oceny, a następnie przedstawiam propozycję poprowadzenia sprawy.